نیازهای آموزشی انجیرکاران در زمینه مدیریت ذخیره و مصرف بهینه آب در شرایط خشکسالی، مورد مطالعه: شهرستان استهبان، استان فارس

خشکسالی پدیده¬ای طبیعی است که در اثر تغییرات الگوهای آب و هوایی ناشی از کاهش نزولات جوی کمتر از حد معمول به وجود می¬آید. یکی از آسیب¬پذیرترین اقشار در مقابل این پدیده اقلیمی کشاورزان و یکی از راهکارهای مواجهه با پدیده خشکسالی مدیریت ذخیره و مصرف بهینه آب می¬باشد. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف بررسی نیازهای آموزشی انجیرکاران در زمینه مدیریت ذخیره و مصرف بهینه آب در شرایط خشکسالی در شهرستان استهبان انجام گرفته است. این تحقیق توصیفی و از نوع پیمایشی محسوب می¬شود. جامعه آماری این تحقیق را 4440 نفر از انجیرکاران شهرستان استهبان تشکیل دادند که با توجه به فرمول کوکران تعداد 350 نفر از آنان به طور تصادفی انتخاب شدند. برای گردآوری داده¬ها از پرسشنامه استفاده گردید. روایی پرسشنامه از سوی گروه متخصص مورد تأیید قرار گرفت. ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شده برای بخش¬های مختلف پرسشنامه بین70/0 تا 76/0 بود که حاکی از پایایی مناسب پرسشنامه بود. داده¬های گردآوری شده با استفاده از نرم¬افزار spss نسخه 16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد میزان دانش انجیرکاران در زمینه مدیریت ذخیره و مصرف بهینه آب در حد متوسط قابل ارزیابی است. نتایج همبستگی نشان داد بین میزان دانش انجیرکاران با متغیرهای سن و سابقه فعالیت انجیرکاری رابطه منفی و معنی¬دار وجود دارد. همچنین بین میزان دانش انجیرکاران با بیمه کردن باغات انجیر در شرایط خشکسالی، ایجاد نمایشگاه¬های ترویجی، نمایش فیلم¬های آموزشی، سرکشی کارشناس به باغات انجیر، مراجعه مروج کشاورزی به باغات انجیر و نصب پوسترهای آموزشی رابطه مثبت و معنی¬دار وجود دارد. نتایج تحلیل عاملی نیازهای آموزشی انجیرکاران در زمینه مدیریت ذخیره آب به استخراج یازده عامل منجر شد که این عوامل 551/40 درصد واریانس را تبیین کردند و در زمینه مدیریت مصرف آب به استخراج هشت عامل منجر شد که این عوامل 316/45 درصد واریانس را تبیین کردند. نتایج آزمون من¬وایتنی نشان داد بین نیازهای آموزشی دو گروه پاسخگویان در زمینه مدیریت ذخیره و مصرف بهینه آب بر اساس جنسیت، شغل اصلی، ساعات مطالعه روزنامه، کتاب، میزان تماشای تلویزیون، مشارکت در فعالیت های مربوط به مسجد، بسیج، تعاونی، ملاقات با مروج و شرکت در کلاس¬های ترویجی تفاوت معنی¬داری وجود دارد. نتایج آزمون کروسکال¬والیس نشان داد بین نیازهای آموزشی گروه¬های مختلف پاسخگویان در زمینه مدیریت ذخیره و مصرف بهینه آب بر اساس سن، سابقه فعالیت انجیرکاری، تحصیلات، درآمد سالانه، میزان تولید انجیر، ملاقات با مهندس ناظر، مراجعه به مرکز خدمات کشاورزی و میزان گوش دادن به رادیو تفاوت معنی¬داری وجود دارد. گنجاندن موضوعاتی چون زمان شخم، شناسایی جنس خاک، تأثیر وجود تخته¬سنگ¬های بزرگ در کنار درختان انجیر، سیستم مثلثی احداث باغ انجیر، استفاده از خاک غریب یا گل کهنه، بافت خاک، استفاده از کودهای حیوانی، زمان کود دهی، اهمیت کود گوسفندی نسبت به کود گاوی و مقدار کود دهی در محتوای دوره¬های آموزشی مدیریت ذخیره و مصرف بهینه آب از جمله پیشنهادهای این مطالعه است.